23 ақпанда күндіз Астана-Ақтау бағыты бойынша ұшқан FlyArystan әуекомпаниясының ұшағында (FS 7375 рейсі) үстіңгі жүк бөлікте тұрған жолаушының рюкзагы өртенген. Бұл жөнінде әуе компанияның баспасөз қызметі хабарлады.

FlyArystan мәліметінше, бортсеріктер өртті жылдам өшірген.

"Ұшақ бортында 182 жолаушы болған. Ұшақ ұшып шыққан орынға қайта оралған, штатты жағдайда қонған. Оқиғаның жай-жапсары толық анықталғаннан кейін қосмыша ақпарат беріледі" деп хабарлады әуекомпанияның баспасөз қызметі.

Рейс Астана уақыты бойынша 17:10-ға ауыстырылған. Жолаушылардың барлығына билеттерді тегін ауыстыру немесе қайтару мүмкіндігі берілген.

Украина АҚШ ұсынған 500 миллиард долларлық бірлескен қор құруды қарастыратын пайдалы қазба өндіру жөніндегі жаңа келісімнің шарттарын қабылдамады. Бұл жөнінде дереккөзге сүйенген Bloomberg хабарлады.

Ақпаратқа қарағанда, осы қор Ресей басқыншылығы басталғалы бергі АҚШ-тың Украинаға берген қаржылай көмегін өтеуі керек. Дегенмен де Украина жағының айтуынша, Американың іс жүзінде берген көмегі жоғарыда айтылған сомадан бес есе аз яғни, 90 млрд доллардан астам қаражат.

Агенттік дереккөзінің сөзінше, Украинаның келіспеуінің тағы бір негізгі себебі - АҚШ Украинаға болашақ әскери және қаржылай көмекке қатысты ешқандай кепілдік бермеген.

Дереккөзге сүйенген Radio NV жазуынша, Украина АҚШ-қа өзінің ұсыныстарын - мысалы, қор мөлшерін 100 млрд долларға дейін азайту қажеттігін айтқан. Украина шенеуніктері ұсынысты АҚШ-тың Украина және Ресей бойынша арнайы уәкілі Кит Келлогқа берген.

Бұған дейін The New York Times Украина АҚШ-тан келісімнің жаңа нұсқасын алғанын, бірақ ондағы бірқатар шарттар алдыңғы нұсқасына қарағанда қатайтылғанын жазған. Жаңа келісім Украинадан табиғи ресурс (мұнай, газ, порт және өзге инфрақұрылымнан түскен кіріс) кірісінің жартысынан бас тартуды талап етеді.

Жаңа құжат жобасына сәйкес, Украина шикізаттан түскен кірісті АҚШ-қа тиесілі қорға жіберіп отыруға тиіс болады, Украина ол жаққа 500 млрд доллар қаражат жиналғанға дейін ақша құюы керек. АҚШ президенті Дональд Трамп Киевтен дәл осындай соманы талап етіп отыр.

• Қаңтар айында қызметіне кіріскеннен бері Дональд Трамп сыртқы саясатқа қатысты көзқарасын түбегейлі өзгертіп, Кремльге қарай дипломатиялық қадамдар жасап, Украинадан Джо Байден бастаған бұрынғы АҚШ әкімшілігінен алған әскери көмектің орнын толтыру мақсатында табиғи ресурс, соның ішінде сирек кездесетін металдарды беруді талап етті.
• Украина Трампты соғыс қимылдарына қолдау көрсетуге көндіру үшін табиғи ресурстарды игеру бойынша АҚШ-пен әріптестік орнатуға келіскен. Президент Владимир Зеленский де Украина қауіпсіздігіне кепілдік беруді талап етіп отыр, алайда әзірге келісімге бұл шарт әлі енгізілмеген.

Демікпеге шалдыққан Рим папасы Франциск 14 ақпаннан бері ауруханада жатыр. Дәрігерлер оның жағдайын ауыр деп бағалады. Ол есін біледі, бірақ қиналып жатыр деді Ватиканның баспасөз қызметі.

Понтификтің тыныс алуына көмектесу үшін дәрігерлер оны жоғары ағынды оттегі аппаратына қосқан. Науқасқа қан да құйылған.

Кардинал Джанфранко Равазидің айтуынша, егер Франциск денсаулығына байланысты қызметін орындай алмаса, ол тақтан бас тартуға мәжбүр болады.

88 жастағы Франциск өкпе инфекциясымен ақпан ортасында Римдегі Джемелли клиникасына жатқызылған. Компьютерлік томография одан екіжақты пневмонияны анықтаған. Кейінгі күндері оның денсаулығы нашарлаған.

• Рим папасы Франциск (туғанда қойған аты Хорхе Марио Бергольо) католик шіркеуінің басы болып 2013 жылы сайланған. 88 жастағы Франциск тарихтағы ең үлкен папалардың бірі. Жас кезінде оның өкпесінің бір бөлігін алып тастаған, сондықтан тыныс ауруларына тез шалдығады.

Жексенбіге қараған түні Ресей әскері Киевке дронмен жаппай шабуыл жасады. Бірнеше үй бүлініп, кейбір жерден өрт шықты деп хабарлады қала мэрі Виталий Кличко.

Кривой Рог қаласы ракета шабуылына ұшыраған. Бір адам қаза болды, төрт адам жараланды.

Бұған қоса, Сумы облысында атқылаудың салдарынан төрт адам зардап шеккен. Жеке үйлер қираған.

Одесса облысында дрон шабуылының салдарынан бір жеке үй өртенген. Үш адам зардап шеккен. Оқиға орнында құтқару қызметі жұмыс істеп жатыр.

Ресей Украинаны күн сайын-дерлік атқылап келеді. Ресей қорғаныс министрлігі тек әскери нысандарды ғана атқылайтынын айтады. Бейбіт азаматтардың қаза болуы және азаматтық инфрақұрылымның қирауына қатысты Мәскеу түсініктеме бермейді.

Францияның солтүстік-шығысындағы Мюлуз қаласында 22 ақпан күндіз шабуыл салдарынан бір адам қаза болып, екі полицей ауыр жарақат алған. Тағы үш полицей жеңіл жарақаттанды деп жазды AFP.

Күдікті қамауға алынған. Тергеу болжамынша, 37 жастағы ер адам терроризм бойынша күдіктілер тізімінде болған. Бірқатар дереккөзге сүйенсек, ол Алжирде туылған. Осыған дейін оны үйқамаққа жіберіп, Франциядан шығару туралы шешім болған.

Ақпаратқа қарағанда, шабуылдаушы "Аллаху Әкбар" деп айқайлап, бастапқыда муниципалды полиция қызметкеріне тап берген. Сол маңнан өтіп бара жатқан адам полицейге көмектеспек болып жүгіріп келген кезде күдіктінің қолынан ауыр жарақаттанып, сол жерде жан тапсырған. Ол Португалия азаматы болып шыққан.

Франция президенті Эммануэль Макрон оқиғаны "діни теракт" деп атап, бұған шүбә болмасын деді.

Оқиға қаланың жұрт көп жүретін аумағында – Конго демократиялық республикасын қолдау демонстрациясы кезінде болған. Полиция осы акцияға байланысты айналаны бақылаған.

Украина президенті Владимир Зеленский АҚШ-пен пайдалы қазбаны игеру бойынша келісімге қол қоюға дайын емес деп жазды сенбі күні Украина билігіндегі дереккөздерге сүйенген France-Presse агенттігі.

АҚШ президентінің ұлттық қауіпсіздік бойынша кеңесшісі Майкл Уолтц жұма күні Зеленский "жақын арада келісімге қол қояды" деп мәлімдеген еді. Дональд Трамптың өзі сенбі күні Мэрилендте консерваторлардың жиынында АҚШ "келісімге қол қоюға жақындады" деп айтқан. Ол АҚШ миллиардтаған доллар әскери көмекті қайтарғысы келетінін қайталаған. Вашингтон сирек металл түрлерін, мұнай немесе "алуға болатын нәрсенің бәрін алғысы" келеді деді Трамп. Бір мезгілде ол келісімді Украинадағы соғысты тоқтатуға талпыныс қадамдарының бірі деп атады.

"Украина президенті жобаны қазіргі қалпында қабылдауға дайын емес. Біз әлі де өзгерістер енгізуге тырысамыз" деді жағдайдан хабары бар дереккөз AFP агенттігіне.

The New York Times басылымының жазуынша, Украина АҚШ-тан келісімнің жаңа нұсқасын алған, бірақ ондағы бірқатар шарттар алдыңғы нұсқасына қарағанда қатайтылған. Жаңа келісім Украинадан табиғи ресурс (мұнай, газ, порт және өзге инфрақұрылымнан түскен кіріс) кірісінің жартысынан бас тартуды талап етеді. Мұндай талаптар алдыңғы нұсқада да болған.

Жаңа құжат жобасына сәйкес, Украина шикізаттан түскен кірісті АҚШ-қа тиесілі қорға жіберіп отыруға тиіс болады, Украина ол жаққа 500 млрд доллар қаражат жиналғанға дейін ақша құюы керек. АҚШ президенті Дональд Трамп Киевтен дәл осындай соманы талап етіп отыр.

The New York Times басылымының жазуынша, келісімнің жаңа нұсқасында Украинаның қауіпсіздігіне кепілдік беру бойынша нақты міндеттеме жазылмаған. Жобада АҚШ Украинаға экономикалық тұрғыда дамуына көмектесу үшін ұзақмерзімді қаржылай көмек бермек деп жазылған.

АҚШ қаржы министрі Скотт Бессент сенбі күні Financial Times басылымындағы мақаласында Вашингтон мен Киев арасындағы экономикалық әріптестік екі елге бірдей пайдалы деді.

• Қаңтар айында қызметіне кіріскеннен бері Дональд Трамп сыртқы саясатқа қатысты көзқарасын түбегейлі өзгертіп, Кремльге қарай дипломатиялық қадамдар жасап, Украинадан Джо Байден бастаған бұрынғы АҚШ әкімшілігінен алған әскери көмектің орнын толтыру мақсатында табиғи ресурс, соның ішінде сирек кездесетін металдарды беруді талап етті.
• Украина Трампты соғыс қимылдарына қолдау көрсетуге көндіру үшін табиғи ресурстарды игеру бойынша АҚШ-пен әріптестік орнатуға келіскен. Президент Владимир Зеленский де Украина қауіпсіздігіне кепілдік беруді талап етіп отыр, алайда әзірге келісімге бұл шарт әлі енгізілмеген.
• АҚШ пен Украина арасындағы келіссөздер екі ел басшыларының барған сайын қатқыл мәлімдемелері тұсында жүріп жатыр. Жақында Трамп Зеленскийді «диктатор» деп атаған. Ол сонымен бірге Украинадағы бейбіт келіссөздерге Зеленскийдің қатысуы аса маңызды емес деп мәлімдеген. Зеленский Трамптың «жалған ақпарат кеңістігінде» өмір сүріп жатқанын айтқан. Жағдайға Киев пен Еуропа елдері алаңдап отыр.

Америкалық Associated Press жаңалықтар агенттігі президент қатысатын шараға кіргізбегені үшін Дональд Трамп әкімшілігіндегі үш шенеуніктің үстінен сотқа арыз түсірді. Агенттік тілшісі өзін жиындарға кіргізуді, шенеуніктердің әрекетін баспасөз еркіндігін бұзу деп тануды және келтірілген шығынды өтеуді талап етті.

Ақпан айында Ақ үй AP журналистеріне президент қатысатын ірі шараларға қатысуға тыйым салған. Президенттің кабинеті, ұшағы, Трамптың Флоридадағы жеке резиденциясына әдетте журналистер кіргізілетін. Бұған AP агенттігінің хабарламаларында Мексика шығанағының жаңа атауын пайдаланудан бас тартуы түрткі болған. Қаңтарда Трамп Мексика шығанағын Америкалық шығанақ деп атау туралы жарлық шығарған еді. Агенттік журналистерге шығанақтың тарихи атауын пайдалануға, бірақ Вашингтонның да ұстанымын ескеруге кеңес берген.

"АҚШ-тағы баспасөз және барлық азамат үкіметтің қудалауынан қорықпай сөз орамын таңдауға құқылы», - делінген AP сайтында жарияланған шағымда. — Конституция үкіметке сөз бостандығын бақылауға мүмкіндік бермейді. Мұндай бақылауға жол беру және оны бұзғаны үшін жазалауға рұқсат беру әрбір америкалықтың бостандығына қауіп төндіреді".

Шағым Вашингтондағы аймақтық сотқа түсірілді. AP мәселе кеңейтілген сот алқасында қаралсын деп отыр. Трамп әкімшілігі шағымды "ақылға қонымсыз" жайт деп бағалаған.

Ақ үйдің коммуникация жөніндегі директоры Стивен Чунг АР журналистерін "идеологияға ұшыраған" тілшілер деп атаған.

Чунг әкімшіліктің сотта жеңетінін айтты. 20 ақпанда президент Трамп республикалық губернаторлармен кездесуде сотта жеңілуі мүмкін екенін айтқан, бірақ бұл «маңызды емес» деді.

АҚШ Украинамен табиғи ресурстар бойынша келісімді талқылаған кезде елде Starlink спутниктік интернетін өшіру мәселесін де қозғаған. Бұл жөнінде келіссөз процесінен хабардар үш дереккөзге сүйенген Reuters жазды.

Мәселе Украина аумағынан Starlink-ке қосылуды өшіру жөнінде болып отыр ма, әлде АҚШ-тың Starlink қызметін төлеуден бас тартуы жөнінде болып отыр ма, белгісіз. Bloomberg агенттігінің жазуынша, ай сайын Пентагон Starlink пен Украина арасындағы келісімшарт үшін 2,3 млн доллар қаражат төлейді.

Reuters-дің жазуынша, Зеленский Ақ үй ұсынған келісімге қол қоюдан бас тартқаннан кейін АҚШ Starlink-ті өшіреміз деп сес көрсеткен.

Украинаның Вашингтондағы елшілігі, Ақ үй, АҚШ қорғаны министрлігі, SpaceX компаниясы Reuters-тің сұрақтарына жауап бермеді.

АҚШ Украинаға ұсынған және Зеленский қол қоймаған алдын ала келісім жобасын британдық The Telegraph газеті қайта жариялады. Басылымның мәліметінше, келісім тек пайдалы қазбалар ғана емес, сонымен қатар мұнай мен газ ресурстарын, порттар мен Украинаның басқа да инфрақұрылымдарын қамтиды. Ол сонымен бірге болашақта қандай салалар мәміле нысанасы болуы мүмкін деген сұрақты да ашық қалдырады. Болашақта ресурстарды монетизациялау үшін АҚШ Украинаның ресурстарды өндіруден түсетін қазіргі кірісінің 50% және «үшінші тарапқа берілген барлық жаңа лицензиялар» құнының 50% алуды жоспарлап отыр. Яғни, АҚШ пайдасына қарай «осындай табысқа салық» енгізіледі. The Wall Street Journal мәліметінше, екі жақ келісімге бүгін қол қоюы мүмкін.

Қазақстандық мәнерлеп сырғанаушы Михаил Шайдоров Сеулде өткен Төрт құрлық чемпионатында алтын медаль иеленді. Ол қысқа және негізгі бағдарламасын таза орындап, 285,10 ұпай жинады.

20 жастағы спортшы негізгі бағдарламасында қиын элементтердің бірі үш аксель+төрт сальхов секірді. Бұл элемент қазір басқа мәнерлеп сырғанаушылардың бағдарламасында жоқ.

Сеулдегі жарыстың күміс медалі Джунхван Чха (Оңтүстік Корея, 265.02 ұпай), қоланы америкалық Джимми Ма (245.01 ұпай) алды.

2015 жылы Денис Тен осы жарыста чемпион болған еді. Араға он жыл салып, Қазақстан Төрт құрлық чемпионатында алтын иеленді.

Төрт құрлық чемпионатында Азия, Оңтүстік Америка, Австралия және Африка мәнерлеп сырғанаушылары қатысады. Бірақ негізгі бәсеке Азия мен Америка, Канада спортшылары арасында болады.

АҚШ-тың Украина және Ресей бойынша арнайы уәкілі Кит Келлог Украина басшысы Владимир Зеленскийді "соғысушы елдің ержүрек көшбасшысы" деп атады. Ол бұл ойын X желісінде жазды.

Бұл 20 ақпанда Киевте Зеленскиймен кездескен Келлогтің жиын жөнінде алғашқы түсініктемесі деп хабарлады "РБК-Украина".

Келлогтің сөзінше, ол Киевтке Украина билігі өкілдерімен "ұзақ әрі мазмұнды" кездесу өткізген.

"Соғысушы елдің жауынгер және батыл көшбасшысы, президент Владимир Зеленскиймен және оның ұлттық қауіпсіздік жөніндегі талантты командасымен жан-жақты әрі оң пікірталас" [өткіздік] деп жазды Келлог.

Бейсенбі күні кездесу қорытындысы бойынша ортақ баспасөз жиыны өтуі тиіс болған, алайда ол Америка жағының өтінішімен өтпей қалған.

"Америка дауысы" сайтының хабарлауынша, Келлог Киевке сапардың басты мақсаты "украин жағын тыңдау" деп атап өткен.

Украина президентінің сөзінше, Келлогпен кездесу барысында соғыстағы ахуал, украин тұтқындарын қайтару және Украина қауіпсіздігіне кепілдік берудің халықаралық тиімді тетігін табу мәселелері талқыланған.

Кит Келлогтің сапары АҚШ президенті Дональд Трамптың Украина мен Украина басшысына қатысты қатқыл мәлімдемелер жасап жатқан шақта өтіп жатыр. Трамп жуырда Зеленскийді "диктатор" деп атаған. "Қазір Украина президентін қолдаушылар саны 4 пайыздан аспайды" деген Трамптың сөзіне реакция білдірген Зеленский Трамп "жалған ақпарат кеңістігінде өмір сүріп жатыр" деді.

• Украина ақпарат құралдары Трамптың Зеленскийдің рейтингісі жөнінде айтқан сөзінен кейін Киев институтының сауалнама қорытындысын келтірген. Оған сәйкес, биылғы ақпанның бірінші жартысындағы жағдай бойынша украиналықтардың 57 пайызы Зеленскийге сенеді. Ал кейінгі айларда рейтинг артқан. Дегенмен AP агенттігі соғыс жағдайында украиналық әлеуметтік сауалнамалардың мәліметтерін сенімді деп атауға болмайтынын атап өткен.

Коста-Рика билігі АҚШ-тан депортацияланған мигранттардың бір бөлігін қабылдады, арасында қазақстандықтар да бар деп жазды жұма күні Reuters агенттігі. Бұған дейін Коста-Рика билігі түрлі елдерден келген 200 шақты азаматты уақытша орналастыру жөнінде Вашингтонмен келісімге келген. Алғашқы лекпен келгендердің арасында Өзбекстан, Қытай, Армения, Түркия, Ауғанстан, Ресей, Грузия, Вьетнам, Әзербайжан, Иран, Иордания, Қазақстан және Гана азаматтары бар.

Бұл АҚШ президенті Дональд Трамптың көші-қон саясатын қатаңдату бағытында өзге елдермен әріптестік орната отырып, мигранттарды өз елдеріне күштеп қайтару операциясының бір бөлігі.

АҚШ-тан депортацияланғандардың соңғы тобы Сан-Диего (Калифорния штаты) қаласынан ұшақпен Коста-Рика астанасы Сан-Хосеге жеткізілген, ол жақтан олар Панамамен шекарадағы көші-қон орталығына автобуспен жөнелтілген.

Коста-Риканың қауіпсіздік вице-министрі Омер Бадилла келген мигранттар елде бір ай тұра алатынын айтты. Осы уақыт аралығында билік оларды елдеріне өз еркілерімен қайтаруға көмектеседі. Вице-министрдің сөзінше, көбі өз елдеріне қайтқысы келеді. Ал барғысы келгендердің жағдайы жеке қаралмақ.

Осы апта ортасында Коста-Рика билігі АҚШ-тан депортацияланған 200 мигрантты өз елдерінде орналастыруға келіскенін хабарлаған.

АҚШ-та заңсыз мигранттарды ұстау және депортациялау бойынша ірі рейдтер Трамп Ақ үйге келген аптаның соңында, яғни 26 қаңтарда басталған еді. Көші-қон және кеден полициясының (ICE) мәліметінше, алғашқы екі күнде елде 2 мыңнан астам адам ұсталған.

АҚШ президенті Дональд Трамп 21 ақпанда Украина президенті Владимир Зеленскийдің Ресеймен соғысты тоқтату бойынша келіссөздерге қатысуы аса маңызды емес деп санайтынын жеткізді.

"Шынымды айтсам, оның жиындарға қатысуы маңызды емес деп ойлаймын" деді Трамп Fox News Radio-ға берген сұхбатында.

Оның айтуынша, Зеленский Ресей басқыншылығы басталғалы бері үш жыл бойы кездесулер өткізіп келеді және әлі күнге дейін соғысты тоқтата алған жоқ. "Осы күнге дейін ол келіссөздерді жақсы жүргізген жоқ" деді Трамп.

Bloomberg агенттігінің жазуынша, Ақ үйдің бұл мәлімдемесі ол Ресеймен Украинамен бірге немесе бөлек те, байланыс орнатуға ниетті екенін көрсетеді.

Жұма күні ақпарат құралдары Дональд Трамптың Ақ үйде губернаторлармен жиында жасаған мәлімдемесінен де үзінді келтірді. Трамп соғысты бітіруге бағытталған келіссөзге қатыспақшы украин басшыларының қолында "ешқандай да карта жоқ" деп мәлімдеді.

"Президент Путинмен келіссөзіміз жақсы болды, Украинамен келіссөзіміз аса жақсы бола қойған жоқ. Олардың қолында ешқандай карта жоқ, бірақ олар қатаң ойнайды. Алайда біз мұның жалғасқанына жол бере алмаймыз" деді ол.

Reuters агенттігі Трамптың "келіссөз үстеліндегі карталар" туралы сөзіне сүйене отырып, АҚШ президенті Киевті Вашингтонның қаржылық қолдауына айырбас ретінде Украинада өндірілетін пайдалы қазбалардан түсетін кірістер туралы негізгі келісімге қол қоюға итермелеп отыр деп болжайды.

Трамптың Зеленский мен оның айналасындағыларға қатысты қатаң мәлімдемелері кейінгі күндері Вашингтон мен Киев арасында қарым-қатынас біраз ушыққан шақта жасалып отыр. Бұған дейін Трамп Зеленскийді "диктатор" деп атаған, ал украин басшысы АҚШ президенті "жалған ақпарат кеңістігінде өмір сүріп жатыр" деп реакция білдірген.

Ақ үйдің ұлттық қауіпсіздік жөніндегі кеңесшісі Майк Уолц жұма күні Зеленский Украинадағы соғысты тоқтатуға бағытталған іс-шаралар аясында АҚШ-пен пайдалы қазбаларды игеру туралы келісімге қол қояды деп мәлімдеді.

Украина президенті кеңсесінің өкілі Михаил Подоляк BBC ақпарат агенттігіне Украина сирек металды игеру ісінде АҚШ-тың инвестициясына ашық, алайда Киевке аталған келісімнен экономикалық пайда түсуі керек және қауіпсіздікке кепілдік алуы керек деді. Подоляктің сөзінше, Украинаны Вашингтонның "біртүрлі" және "рационалды емес" мәлімдемелері таңғалдырған.

• Украина билігі мен Еуропа жетекшілері Дональд Трамп Украинадағы үш жылға созылған соғысты мүмкіндігінше тезірек тоқтатуға уәде беріп, Мәскеумен байланыс орната бастағаннан кейін келіссөздер процесінен тыс қалуымыз мүмкін деп алаңдаушылық білдірген.
• 18 ақпанда Эр-Риядта Ресей мен АҚШ-тың жоғары лауазымды өкілдерінің келіссөзі өтті. Ресей Украинаға басып кіргелі бері осындай ауқымды кездесу алғаш рет өтіп отыр. Украина мен Еуропа елдерінің өкілдері кездесуге шақырылған жоқ. Эр-Риядтағы келіссөздің нәтижесі туралы айтқан АҚШ-тың мемлекеттік хатшысы Марко Рубио ЕО мен Украина келіссөзден аулақтатылмайды деді. Оның сөзінше, барлық тарап бірқатар шарттарынан бас тартуға дайын болуы керек.
• Кейінірек президент Трамп "Ресейдің өз аумағына басып кіруіне Украинаның өзі жауапты болуы мүмкін" деген сарында мәлімдеме жасады. «Украинаның келіссөзге қатыспағанына ренжігенін естідім. Олардың орны үш жыл бос болып тұрды және оған дейін ұзақ уақыт та болды. Мұның бәрін өте оңай шешуге болатын еді. «Тіпті жартылай тәжірибелі келіссөз жүргізушінің өзі менің ойымша, көп жерден айырылмай және адам өмірін қимай ақ мұны көп жыл бұрын жасай алған болар еді», - деді Трамп.

Алматының әкімшілік соты Feminita бастамасының негізін қалаушылардың бірі Жанар Секербаеваға да 393 мың теңге көлемінде (100 АЕК, қазіргі бағаммен 783 доллар) айыппұл салды.

Сот Секербаеваға "Тіркелмеген бiрлестiк қызметіне жетекшілік ету" бабы бойынша айып таққан. Бұл туралы белсендінің онлайн-сот отырысына қатысқан Азаттық Азия тілшісі хабарлады.

Полиция инспекторы Данияр Әзікенов сот кезінде мониторинг барысында Instagram-нан видео көргенін, соның негізінде әділет департаментіне сұрау салып, Feminita ұйымының тіркелмегенін анықтағанын айтқан. Бұл тұрғыда сот Feminita бастамасының өзге белсендісі, осы апта басында айыппұл салынған Гүлзада Сержанның сотына ұқсас болып шықты.

Полиция инспекторы сот кезінде аталған ұйым "әйелдердің құқығын қорғаймын деп шын мәнінде дәстүрлі емес жыныстық бағытты насихаттайды... ұйымның әрекеті қоғамда тұрақсыздықтың алғышартын тудырады" деді.

Секербаева өзіне тағылған айыпқа келіспейді. Белсендінің сөзінше, ол еш жерде қандай да бір қоғамдық бірлестік басшысы деп көрсетілмеген.

Оның сөзінше, ЛГБТ өкілдері де қоғам мүшесі және кез келген азамат сияқты олардың да конституциялық құқықтары бар, салық төлейді, қоршаған ортаны таза сақтауға үлес қосып жатыр. Ол инспекторды олар "мемлекетке нұқсан келтіреді" деп айтпауға шақырды.

Секербаева бұдан бөлек, сотқа дейін сот материалдарымен танысып үлгермегенін де айтты.

Бұған дейін әкімшілік сот Feminita-ның негізін қалаушылардың бірі Гүлзада Сержанды "тіркелмеген бiрлестiк қызметіне жетекшілік етті" деп айыптап, 393 мың теңге айыппұл салған еді. Ол да жұма күнгі сотта өзін қандай да бір қоғамдық бірлестіктің жетекшісі ретінде көрсетпейтінін айтты.

13-14 ақпанда "Қазақстандық ата-аналар одағы" ұйымының бұрынғы төрайымы Бағила Балтабаева Feminita ұйымдастырған шараға полиция шақырып, шараны өткізуге кедергі келтірген. Осыдан кейін Feminita ұйымының өкілдері Гүлзада Сержан мен Жанар Секербаева ұсталып, Бостандық аудандық полиция басқармасына жеткізілген. Ертесінде Feminita-ның шараларына өзге де белсенділер кедергі келтірген. Ізінше Сержан мен Секербаеваға "тіркелмеген ұйымға жетекшілік ету" бабы бойынша әкімшілік іс қозғалғаны белгілі болды.

Ал Feminita-ның шарасына кедергі келтіргендерді жауапқа тартылғаны-тартылмағаны жөнінде ақпарат жоқ.

Feminita өкілдері Алматы қалалық әділет департаментіне аталған ұйымды тіркеу туралы талай рет өтініш бергенмен өтініштері орындалмаған. Феминистік топ сот арқылы департаменттің әрекеттің даулауға тырысқан, алайда сот ешқандай заңбұзушылық таппаған. Халықаралық Human Rights Watch құқық қорғау ұйымы Қазақстан билігінің Feminita-ны тіркемей отырғандығын сынаған.

Жазушы, драматург Дулат Исабеков 84 жасқа қараған шағында қайтыс болды. Бұл туралы ақын, Қазақстан Жазушылар одағы төрағасының орынбасары Қасымхан Бегманов Facebook-тегі парақшасында жазды.

«Қазақстанның Еңбек Ері, қазақ әдебиетінің классигі, жазушы-драматург Дулат Исабеков өмірден өтті. Қазақ халқына қатты қайғырып көңіл айтамын» деп жазды Facebook-тегі парақшасында Қазақстан Жазушылар одағы төрағасының орынбасары Қасымхан Бегманов.

Дулат Исабеков 1942 жылы Оңтүстік Қазақстан облысы, Сайрам ауданында туған. 1966 жылы Қазақ мемлекеттік университетін бітірген. Жазушы әр жылдары Қазақ ССР Телевизия және радиохабар жөніндегі мемлекеттік комитетінде аға редактор (1967-1968), Қазақ Совет энциклопедиясы бас редакциясында аға ғылыми редактор (1968-1970), «Жұлдыз» журналында бөлім меңгерушісі (1971-1976), «Жалын» баспасында редакция меңгерушісі (1976-1980), Қазақ КСР Мәдениет министрлігі репертуарлық-редакциялық коллегияның бас редакторы (1980-1988), Қазақ теледидарының бас директоры (1988-1992), «Жазушы» баспасының директоры (1992-1995), Қазақстан Жазушылар одағының хатшысы, Қазақстан Мәдениеттану ғылыми-зерттеу институтының директоры болып еңбек еткен.

Дулат Исабеков – қазақ оқырманына кеңінен таныс шығармалардың авторы. Жазушының «Гауһар тас», «Дермене», «Перi мен Перiште», «Тiршiлiк», «Өкпек жолаушы», «Бiз соғысты көрген жоқпыз», «Қарғын» және басқа да кітаптары шыққан. «Шойынқұлақ», «Ақырамаштан наурызға дейiн», «Ескерткiш», «Социализм зәулiмi», «Конфронтация», «Талахан-186», «Бонапарттың үйленуi», «Ай-Петри ақиқаты», «Кемпiрлер», «Шалдар», «Тыныштық күзетшiсi» секілді шығармалары әр жылдары жарық көрген.

Дулат Исабековтің шығармалары бойынша «Гауһар тас» (1975), «Дермене» (1994), «Тауқымет» («Тiршiлiк» повесi бойынша, 1998), «Лоторея» («Ержеткенше» повесі бойынша, 2013), «Балуан Шолақ» («Жаужүрек» пьесасы бойынша, 2019) атты көркем фильмдер мен «Әпке» атты пьесасының негізінде телесериал түсірілген. Ол – түрлі сахналарда қойылып жүрген ондаған пьеса авторы.

Дулат Исабеков шығармалары ағылшын, француз, неміс, орыс және басқа да тілдерге аударылып, пьесалары түрлі елдерде қойылған. 2014

Қазақстанның мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева Дулат Исабековтің қайтыс болуына байланысты көңіл айтты.

«Ұлттық әдебиетіміздің ұжданы, мақтанышы, айбары болған Дулат Исабеков қазақ прозасы мен драматургиясының көкжиегін кеңейткен, әдебиет әлемінде өзіндік өрнек салған біртуар қаламгер еді. Оның шығармалары талай буынның санасына ой салып, жүрегіне жол тауып, ұлт руханиятының қазынасына айналды. <…> Қаламгердің өлмес туындылары уақытпен бірге жасай береріне сенеміз. Жазушының өлшеусіз еңбегі халықтың жүрегінде, жарқын бейнесі мен мол мұрасы ұрпақ жадында мәңгі сақталары сөзсіз» деп жазды Аида Балаева Facebook-тегі парақшасында.

Қырғызстандағы "Синематика" кинотеатрлар желісі қазақстандық режиссер Ақан Сатаевтың "Рэкетир: Жаңа кезең" фильмі прокаттан алынғанын хабарлады. Компания мұндай шешімге не түрткі болғанын түсіндірмеді.

Фильмнің жабық көрсетілімі 19 ақпанда өткен. Ал 20 ақпанда әлеуметтік желілерде фильмнің командасы мен Руслан Қамшының бірге жүрген видеосы тарады.

Руслан – қылмыс әлеміне танымал Қамшы Көлбаевтың ұлы, Көлбаев 2023 жылғы күзде Қырғызстанның ұлттық қауіпсіздік жөніндегі мемлекеттік комитетінің арнайы операциясы кезінде қаза болған.

Бұл оқиғаның фильмді прокаттан алып тастауға қатысы бар-жоғы ресми түрде айтылмады.

"Рэкетир 3" фильмінде басты рөлді сомдаған актер Саят Исембаев видео жариялап, "Руслан Қамшының фильмге қатысы жоқ, ол жабық көрсетілімге басқалар сияқты шақырылды" деп мәлімдеді. Актер Қырғызстан билігін фильмді көрсетуге рұқсат беруге үндеді, Исембаевтың пікірінше, қырғыз халқы бұл фильмнің шыққанын күткен.

"Рэкетир: Жаңа кезең" фильмі прокаттық төлқұжатты ақпан айының басында алған. Фильмнің премьерасы Қырғызстанда 20 ақпанда өтуі тиіс болған. Қазақстанда аталған фильмнің премьерасы 13 ақпанда өтті. Ақпарат құралдарының жазуынша, алғашқы үш күнде кинокартина рекордтық 657 млн теңге ($1,3 млн) жинаған.

Ұлытау облысының прокуратурасы өңірдегі басты су реттеуші Кеңгір су қоймасы мемлекет меншігіне қайтарылғанын хабарлады.

Прокуратураның хабарлауынша, 1952 жылы салынған су қоймасы (319 млн текшеметр су) мен оның гидротехникалық жабдықтары стратегиялық нысан болғандықтан мемлекет меншігінде болуы керек.

"Кезінде олар Kazakhmys Distribution жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің балансына өткен. Оларды қайтару үшін облыс прокуратурасы су шаруашылығы министрінің атына ұсыныс енгізген. Прокурорлық қадағалау актісін орындау мақсатында сыйға тарту шарты жасалып, нысанды қабылдау-тапсыру актісіне қол қойылды" деп жазылған ведомство хабарламасында.

Прокуратураның хабарлауынша, енді нысанды жаңалау үшін су қоймасы мен оның гидротехникалық жабдықтарының ахуалын жан-жақты тексеру керек.

Kompra.kz мәліметінше, Kazakhmys Distribution компаниясының құрылтайшысы Голландияда тіркелген KCC B.V фирмасы. ҚазТАГ-тың жазуынша, ол Владимир Ким мен Эдуард Огайға қарайды.

Миллиардер Владимир Ким Қазақстандағы ең дәулетті адамдардың бірі. Forbes Kazakhstan тізімінде ол төртінші орында тұр және журнал оның байлығын 3,6 млрд доллар деп бағалайды. 2024 жылдың қазан айындағы мәлімет бойынша, Эдуард Огай Қазақстандағы ең ықпалды 50 кәсіпкердің қатарына енген. Forbes мәліметінше, оның байлығы 800 млн доллар және рейтингте ол 13 орында тұр.

Жаңаөзен соты қала әкімдігіне жұмыс сұрап барып, аштық жарияламақ болған қала тұрғыны 28 жастағы Жоламан Тұрғанбаевты 5 тәулікке қамады.

Сот шешімінде 20 ақпанда Тұрғанбаевтың қала әкімдігіне барып, "жан-жағын қоршап алып, қоғамдық тәртіпті" бұзып, осылайша "ұсақ бұзақылық жасағаны" жазылған. Ондағы мәліметке сүйенсек, сот кезінде Тұрғанбаевтың өзі "жұмыс сұрап, әкімдікке барғанын, аштық жариялағанын" айтқан. Ол "кінәсін мойындаған".

Сот Тұрғанбаевты "ұсақ бұзақылық" бабы бойынша (434-бап, 1-бөлігі) кінәлі деп таныған.

Әлеуметтік желідегі жазбаларға сүйенсек, Жоламан Тұрғанбаев "күнкөрістің қиындап, қымбатшылықтың қыспаққа алғанын айтып, ашынып, аштық жариялайтынын" айтқаннан кейін ұсталған.

Тұрғанбаевтың туыстары 21 ақпан түске дейін оның қайда екенін білмеді. Полицияға бірнеше рет барып жүріп, жұма күні түсте оның Жаңаөзеннен шамамен 150 шақырым жердегі Ақтаудағы уақытша қамау мекемесінде отырғанын біле алған.

"Менің ұлыма былтыр әкімдік алдында жұмыссыздық мәселесін шешуді талап еткен наразылыққа қатысқаны үшін айыппұл салды. Оны төлемегендіктен көп болып өсіп кеткен. Былтыр жергілікті билік 2025 жылы қаңтарда жаңа мекеме ашылады, сол кезде жұмыс болады деп уәде берген. Содан бері хабар жоқ. Кеше әкімдіктің алдына барып, аштық жарияламақ болған кезде оны полиция ұстап алып кеткен. Кеше кешке полицияға барсақ, бізге дұрыс ақпарат берген жоқ. Бүгін мен әкімдікке бардым. Әкімнің өзі жоқ. Орынбасарлары үште келеді деді. Арыз жазып кеттім" деді Жоламан Тұрғанбаевтың анасы Хәлима Мұсаева Азаттыққа.

Сот шешіміне сүйенсек, Жоламан Тұрғанбаев былтыр наурызда Мұнайлы аудандық әкімдігінің алдында "полицияның талаптарына бағынбағаны үшін" 77 мың теңге көлемінде айыппұл салынған.

21 ақпанда Азаттық Жаңаөзен әкімі Жансейіт Қайнарбаевқа хабарласқанмен телефон тұтқасын ешкім көтермеді. Ал оның орынбасары Нұрберген Өтебайұлына хабарласқан кезде "өзінде кісілер отырғанын айтып, сөйлесе алмайтынын" жеткізіп, телефон тұтқасын қоя салды.

Шамамен 150 мың халқы бар Қазақстанның батысындағы Жаңаөзен қаласында көп жылдардан бері жұмыссыздық мәселесі шешілмей келеді. Жұмыссыздар жергілікті биліктен тұрақты жұмыс беруді талап етіп, бұған дейін талай наразылыққа шыққан. Ал жергілікті билік өкілдері "өңірдің барлық тұрғынын мұнай-газ саласына орналастыру мүмкін емес" деген жауапты жиі қайталайды.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Халқы көп, жұмысы жоқ Жаңаөзен жастарының ала-құла өмірі

Ресей ішкі істер министрлігі Украинада ресейліктер жағында соғысқан қазақстандық Петр Мирошниченкоға уақытша баспана беруге дайын екенін мәлімдеді.

Бұған дейін ол Ресей басшысы Владимир Путиннен өзіне Ресей азаматтығын беруді сұраған. Қазақстан заңы бойынша, шетелдегі қарулы қақтығыстарға қатысқандар қылмыстық жауапкершілікке тартылады. Мирошниченко Қазақстанда өзін түрме күтіп тұрғанын айтып, ол жаққа орала алмайтынын айтқан. Бұл жөнінде жергілікті БАҚ хабарлады.

Ресей ішкі істер министрлігіне қарасты көші-қон мәселелері жөніндегі бас басқарманың телеграм-арнасында Мирошниченкоға қатысты қысқа хабарлама жарияланды.

"Ресей ішкі істер министрлігі бұл азаматқа еліміздің аумағынан уақытша баспана беруге дайын, бұл туралы бұрын «Восток» еріктілер бригадасының өкілдеріне де хабарланған болатын. Бұл мәселені мүмкіндігінше тезірек шешу үшін азамат өзінің тұратын жері бойынша Ресей ішкі істер министрлігінің аумақтық органының көші-қон бөліміне хабарласуы керек" деп жазылған ресми хабарламада.

"Курсив" басылымының жазуынша, 2024 жылы Ресей Мирошниченконы көші-қон режимін бұзғаны үшін елден депортациялаған. Алайда ол Ресейге қайта заңсыз кірген. Сол үшін оған айыппұл салынып, сот шешімімен елден қайта шығарылған. Бұдан кейін ол былтыр шілдеде "Восток" еріктілер жасағымен келісімшарт жасасып, Украинадағы соғысқа кеткен. Жарты жылдан кейін Ресейге оралып, құжат мәселесіне тап болған. Мирошниченко Путинге бағыттаған видеомәлімдемесінде өзіне азаматтық сұраған.

Бұрынғы президент Нұрсұлтан Назарбаевтың «Байтау» қорына қарайтын Үшқоңыр резиденциясының айналасындағы кемі 9 мың гектар жер мемлекеттік «Қайтарылған активтерді басқару компаниясы» балансына өткен. Бұл ақпарат Бірыңғай мемлекеттік жылжымайтын мүлік кадастрында көрсетілген.

Алматы облысы Қарасай ауданы Шамалған ауылына қарасты үш жер телімі (кадастр нөмірлері 03047152017, 03047542042, 03047542029) 2023 жылы Қайрат Сатыбалдыдан Нұрсұлтан Назарбаевқа берілген резиденцияны айнала қоршап жатыр. Бұл Үшқоңыр жайлауында Болат Назарбаев жеке компаниялары арқылы иемденген аумағы ең үлкен жерлер. Жалпы көлемі 9 мың гектардан асады.

Жер учаскелері 2022 жылы Болат Назарбаевтың Prime Capital Holding деген компаниясына тиесілі кәсіпорындардың меншігінде болған. Қазір бұл компания Болат Назарбаевтың ұлы Нұрбол Назарбаевқа қарайды.

Жер телімдері мемлекетке қашан қайтарылғаны беймәлім. Бұл жөнінде жария хабарланған жоқ. «Қайтарылған активтерді басқару компаниясының» Азаттыққа берген жауабына қарағанда, қайтарылған жерлердің бұрынғы иесі туралы мәлімет «құпия» сақталады.

«Заңсыз иемденілген активтерді мемлекетке қайтару туралы» заң мен қаржы министрлігінің активтерді басқару тәртібі бойынша, компания қайтарылған активтер иесінің жеке мәліметтерін құпия сақтайды», – деп жазылған компанияның жазбаша жауабында.

Аумақтық бөлініске сәйкес, Шамалған ауылдық округіне қарайтын Үшқоңыр жайлауында Назарбаевтар әулетінің жеке иелігенде және уақытша пайдалану құқығында бұдан басқа да көлемі кішірек учаскелер болған. Кадастр базасына сәйкес, ол жылжымайтын мүліктер де ішінара мемлекетке өткен. Солардың үлкенін (кадастр нөмірі: 030471635684) «Қайтарылған активтерді басқару компаниясы» 20 ақпанда 127 млн теңгеге сатуға шығарды. Учаске аумағы 142 гектардан асады.

Үшқоңыр жайлауындағы резиденция мен ғимарат орналасқан шағын жер учаскесі бұрынғы президент Нұрсұлтан Назарбаевтың иелігінде қалып отыр. Экс-президент бұл жылжымайтын мүлікті «Байтау» қоры мен «Smart investments» ЖШС арқылы меншіктеп отыр.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Назарбаевта не қалды? Экс-президенттің билігі мен байлығы

Қаңтар оқиғасынан кейін бұрынғы президент Нұрсұлтан Назарбаев Қауіпсіздік кеңесінен кетіп, билікке ықпалы азайды. Осыдан соң оның туыстарының мүліктеріне мемлекет пен бизнесмендер «заңсыз» иеленді деп дау айтқан.

Болат Назарбаевтың сарай, базар, жер телімдері де дауға ілікті. Оның мүліктерінің біразы мемлекетке, біразы бұрынғы иелеріне қайтарылғаны хабарланды. Баласы Нұрбол Назарбаевқа қалған мирасы да бар.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Болат Назарбаевтың бөліске түскен бизнес-империясы. Байлық кімге бұйырды?

Қаржы мониторинг агенттігі (ҚМА) "ақша жымқырды" деген күдікке ілініп, қазір қамауда отырған кәсіпкер, блогер, Biz Birgemiz Qazaqstan қайырымдылық қорының жетекшісі Перизат Қайраттың ісіне қосылған жаңа эпизодтың жай-жапсарын айтты.

Ведомствоның хабарлауынша, іс Ақмола облысындағы "Батыр" қоғамдық бірлестігіне 2021 жылы оңалту орталығын салу мақсатында ақша жинау акциясымен байланысты.

"Перизат Қайрат тарапынан таратылған жалған деректер бойынша 48 миллион теңге жиналып, құны 100 миллион теңге ғимарат сыйға тартылған. Алайда, аукцион кезінде шын мәнінде 22 миллион теңге түскен, осы ақшаны ол өзінің жеке қажетіне жаратқан" деп жазылған ресми хабарламада.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Қайырымдылықты реттеу. Алаяқтықпен күрес пе, саланы бақылау ма?

Ведомствоның айтуынша, күдікті ұйымға құны 30 млн теңге тұратын жер телімін сатып алғанын мәлімдеген, алайда ол жер телімін бірлестіктің өзі 2019 жылы сатып алған.

"Оңалту орталығының құрылысы әлі басталмаған қалпында тұр. Орталықтың қажеттілігіне берілді деген ғимарат мүлдем жоқ болып шықты" деп жазылған ресми хабарламада.

Екі күн бұрын ҚМА қаңтардың соңында Перизат Қайрат ісіне жаңа эпизод қосылғанын, мүгедектігі бар балаларға арналған оңалту орталығын "ашу" ісімен байланысты екенін хабарлаған. Дәл сол кезде ҚМА Перизат Қайраттың анасының үстінен де қылмыстық іс қозғалғанын айтқан.

ҚМА-ның хабарлауынша, жүзден астам том болатын қылмыстық істі тергеу аяқталып қалған, наурыздың басында іс материалдарымен танысу басталады.

Перизат Қайрат былтыр көктемде су тасқынынан зардап шеккен қазақстандықтарға және Таяу Шығыстағы палестиналықтарға гуманитарлық көмек көрсетуге деп жиналған 1,7 млрд теңгеден астам қаржыны жымқырды деген күдікке ілініп, 2024 жылы қарашада қамауға алынған.

Оның отбасымен жақын араласқан достары бұған дейін әлеуметтік желіде Перизат Қайраттың кінәлі екеніне сенбейтінін жазған.

Былтыр заңгер Жангелді Сүлейменов "Экслюзив" басылымына берген сұхбатында заңға сәйкес, сот үкімі шықпайынша адамды қылмыскер атауға болмайтынын жеткізіп, қоғамда айтылып жатқан жалаң айыптауларды сынаған. Оның сөзінше, Biz Birgemiz Qazaqstan қайырымдылық қор емес - қоғамдық бірлестік, ал заң бойынша қоғамдық бірлестік жинаған қаражатты ұйым өз еркімен пайдалана алады. Заңгер "ақшаны мақсатты түрде пайдаланбау" бұл қылмыстық іс емес, азаматтық ретте арқылы қаралуы керек екенін айтқан.

Былтыр желтоқсанда сот кәсіпкердің мүлкін бұғаттады. Қаржы мониторинг агенттігі былтыр Перизат Қайраттың үйін тінту кезінде "қайырымдылыққа жиналған қаражатқа сатып алынған" қымбат техника, танымал брендтер шығарған киім, аяқ киім, зергерлік бұйымдар, сөмкелер табылып, тәркіленді деп хабарлаған.

Biz Birgemiz Qazaqstan қайырымдылық қоры былтыр сәуірде су тасқыны кезінде 55 мың қазақстандықтан 80 миллион теңге жинағанын хабарлаған. Перизат Қайрат тасқын кезінде "қор қаржысының жұмсалу барысы – мемлекеттің қаржы министрлігі мен Ұлттық банктің тікелей бақылауында" деп жазған.

Дональд Трамптың Украина және Ресей бойынша арнайы уәкілі Кит Келлог 20 ақпанда Киевте Украина президенті Владимир Зеленскиймен кездесті.

Кездесу қорытындысы бойынша жоспарланған баспасөз жиыны Америка жағының өтінішіне орай өтпей қалды. Бұл жөнінде Reuters және өзге де халықаралық басылымдар жазды.

"Америка дауысы" сайтының хабарлауынша, Келлог Киевке сапардың басты мақсаты "украин жағын тыңдау" деп атап өткен.

Трамптың ұлттық қауіпсіздік жөніндегі кеңесшісі Майк Уолтц Украина жағын АҚШ-қа бағытталған сынды жұмсартып, пайдалы қазбаны тасымалдау бойынша Ақ үй ұсынған келісімді мақұлдауға үндеді.

АҚШ вице-президенті Джей Ди Вэнс бейсенбі күні соғыс аяқталар уақыт жақын деп мәлімдеді. Ол дегенмен соғысты Ресеймен келіссөз жүргізбей тоқтата алмайсың деді.

Зеленскийдің сөзінше, Келлогпен кездесу барысында соғыстағы ахуал, украин тұтқындарын қайтару және Украина қауіпсіздігіне кепілдік берудің халықаралық тиімді тетігін табу мәселелері талқыланған.

"Европейская правда" басылымының жазуынша, Зеленский Трамптың арнайы уәкіліне Киев "инвестиция және қауіпсіздік бойынша АҚШ президентімен қуатты әрі пайдалы келісімге" келуге дайын екенін растаған.

Ақпарат құралдарының жазуынша, Трамп әкімшілігі Украинаға елдегі сирек металл өндірісі меншігінің 50 пайызын АҚШ-қа беруді ұсынған. Алайда Зеленский құжатқа қол қоюдан бас тартқан.

Америкалық AXIOS жаңалықтар сайтының жазуынша, Зеленскийдің ұсыныстан бас тартуы Трампты ашуландырған және осыдан кейін Трамп әкімшілігі Украинаға біршама "жетілдірілген" жоба ұсынған. Axios жағдайдан хабары бар америкалық, украиналық үш дереккөзге сүйенеді.

"Соңғы жобада едәуір тәуір шарттар бар және ол Украина заңнамасына сәйкес" деді дереккөздердің бірі.

Ұлттық қауіпсіздік бойынша кеңесші Майк Уолц бейсенбі күні журналистерге Зеленский пайдалы қазба мәселелері бойынша "келіссөз үстеліне оралуы керек" деді.

АҚШ сенаты 44 жастағы Кэш Пательді ФБР басшысы қызметіне бекітті деп хабарлады Reuters. Оның кандидатурасын республикалық партияның 51 өкілі қолдаған. 49 сенатор - 47 демократ пен тағы екі республикашыл қарсы болған.

Дональд Трамптың алғашқы президенттігі тұсында Патель ұлттық барлау қызметі басшысының кеңесшісі және қорғаныс министрі міндетін атқарушы Кристофер Миллердің штаб бастығы қызметін атқарған.

Кэш Патель Трамптың көзқарасымен келіспеген ФБР қызметкерлерінің барлығын жұмыстан шығарып, барлау деректерін жинаумен айналысатын бөлімдерді таратуды ұсынған.

"ФБР-дың ең ірі мәселесі – бұл ондағы барлау бөлімі. Мен осы компонентті бөлек қарастырар едім. Алғашқы күні мен Гувер атындағы ФБР ғимаратын жауып, оны музейге айналдырар едім. Мен сол ғимаратта істейтін 7 мың қызметкерді Америкадағы қылмыскерлерді ұстауға жіберер едім. Полицей болыңыздар" деді Патель сұхбаттарының бірінде.

Кэш Патель 1980 жылы АҚШ-тағы үнді эмигрантының отбасында дүниеге келген. Ол Флоридада мемлекеттік қорғаушы ретінде қызмет еткен. 2014 жылы Патель әділет министрлігіне ауысты, ал үш жылдан кейін өкілдер палатасының барлау жөніндегі коомитетінде терроризммен күрес жөніндегі аға кеңесші болып тағайындалды. Ол 2016 жылғы сайлауда Трамптың Ресеймен байланысы туралы айыптауларды жоққа шығаруда маңызды рөл атқарды. Ол Trump Media Technology Group-тың директорлар кеңесіне мүше.

Саяси ықпалдан қорғану үшін ФБР директоры 10 жыл мерзімге тағайындалады. Патель 2017 жылы Дональд Трамп алғашқы президенттігі кезінде осы қызметке тағайындаған Кристофер Рэйді алмастырады.

Алматының Алмалы аудандық соты Qaznews24 сатиралық паблигінің авторы Темірлан Еңсебекке қозғалған қылмыстық іс бойынша негізгі сотты тағы кейінге шегерді. Бұл жөнінде Азаттыққа оның адвокаты Жанар Балғабаева хабарлады.

Оның сөзінше, 21 ақпан таңертеңгі сағат 10-ға белгіленген сот "істе төрағалық ететін судьяның отбасылық жағдайына байланысты" кейінге қалдырылған. Бұл сот алғаш рет кейінге шегеріліп жатқан жоқ.

Бастапқыда сот отырысы 14 ақпанда өтуі тиіс болған, кейін ол 21 ақпанға шегерілді. Енді тағы кейінге қалдырылып отыр.

Соттың қашан өтетіні әлі хабарланбады.

Темірлан Еңсебекті полиция 17 қаңтарда үйіне тінту жүргізгеннен кейін ұстап әкеткен. 18 қаңтарда тергеу соты оны екі айға қамауға алды. Оның үстінен Қылмыстық кодекстің "Әлеуметтiк, ұлттық, рулық, нәсiлдiк, тектік-топтық немесе дiни алауыздық қоздыру" деп аталатын 174-бабы бойынша іс қозғалған. Бұл бапта айыппұл, шектеу немесе бас еркіндігінен айыру жазасы қарастырылған.

Медиа саласына маманданған заңгерлер Қазақстанда бұл бап көбіне саяси мақсатта қолданылады деп есептейді. Еңсебек өзіне тағылған айыпты жоққа шығарған.

Бұған дейін International Partnership for Human Rights, Human Rights Watch халықаралық құқық қорғау ұйымдары мен "Журналистерді қорғау комитеті", Article 19 ұйымы Қазақстан билігін Темірлан Еңсебекті босатуға үндеген. Сатиралық паблик авторының үстінен іс қозғалғанын тәуелсіз сарапшылар да сынға алған. Белсендінің жақтастары Темірлан саяси астармен қудалауға түсіп жатыр деп біледі.

Қазақстанның бірнеше қаласында журналистер мен белсенділер Темірлан Еңсебекке қолдау білдіріп, жалғыз адам пикетін өткізген. Олардың арасында екі журналист 15 күн әкімшілік қамауда отырып шықты, бірнеше белсендіге сот айыппұл салды.

Темірлан Еңсебектің істі болып, қудалауға түскені алғаш рет емес. 2021 жылы мамырда полиция оның пәтеріне тінту жүргізген. Ол жолы тергеу орындары "көрінеу жалған ақпарат тарату" бабы бойынша қылмыстық іс қозғаған еді. Сол іс бойынша "қорғауға құқығы бар куәгер" атанған Еңсебек өзіне тағылған айыпты жоққа шығарған. Кейін бұл іс тоқтатылған.

"Дүйсенбіде КҚК шабуылға ұшырады және украин жағы бұл үшін жауапкершілікті мойнына алды. Шабуылдаушы тарап "Ресейдің қарулы агрессиясын қолдайтын стратегиялық нысандарға соққы жасау" құқығын бар екенін айтты. Бұл ұстанымға экономикалық және дипломатиялық тұрғыда қайшылық өте көп, мұны не үшін жасады деген сұрақ бар. Украина жағы бұл құбыр бойынша айдалатын мұнайдың 90 пайызы Қазақстандікі екенін, Теңіз кенішінен өндірілетінін, одан шикізатты Еуроодаққа тасымалдайтын Батыстың түрлі компаниялары пайда көріп отырғанын білмеуі мүмкін емес" деп жазды Шаталов өз телеграм-арнасында.

Депутаттың айтуынша, құбыр арқылы мұнай жіберетін халықаралық компаниялар "тасымал тұрақты болуына мүдделі". "Ал біз шабуыл мақсаты нақты біздің экономикалық мүддемізге зиян келтіру деп айта аламыз" деді Никита Шаталов.

Мәжіліс депутаты Қазақстан әу бастан Ресей мен Украина арасындағы кикілжіңге қатысты бейтарап саясат ұстанғанын, президент Қасым-Жомарт Тоқаев Украина президенті Владимир Зеленскиймен байланыста болғанын, екі ел арасында дипломатиялық байланыс бар екенін ескертті. Бұған қоса ол Тоқаевтың Украина шығысындағы Ресей басып алған аймақтарды "дербес субъект ретінде мойындамағанын" да атап өтті.

"Халықаралық консорциум инфрақұрылымына шабуыл жасау жөнінде шешім қабылдағандар біздің мүддемізге қарсы қылмысы үшін жауап беруі тиіс. Қазақстан келтірген шығындары мен біздің мүддемемізге шабуылы үшін Украина жағын жауапкершілікке шақыруы керек" деді Шаталов.

17 ақпанда Ресейдің Кубань облысындағы Каспий құбыр консорциумының мұнай айдайтын "Кропоткинская" станциясына дрон шабуылдады. КҚК шабуылды "террористік" деп атады, консорциумның баспасөз қызметі таратқан ақпаратқа сәйкес, станцияға ішінде жарылғыш зат пен металл зақымдайтын элементтері бар жеті дрон шабуыл жасаған.

Каспий құбыр консорциумы (КҚК) акционерлерінің бірі ресейлік "Транснефть" мемлекеттік компаниясы "Кропоткинская" станциясына қатты зақым келді, оны жөндеуге 1,5-2 ай кетуі мүмкін деп хабарлады. Компанияның болжамынша, бұл уақытта Қазақстан мұнайын айдау 30 пайыз азаюы мүмкін.

18 ақпанда Украина шабуылды әдейі ұйымдастырғанын мойындады. "Кропоткинская" және "Андриаполь" мұнай айдау станциялары да нысанаға алынды, олар оккупациялық күштерге отын тасымалдауда шешуші рөл атқарды. Соққыдан кейін олар істен шықты. Бұл агрессорды отынмен қамтамасыз етуді едәуір қиындатты" деп хабарлады Украина қарулы күштерінің бас штабы.

Ресей вице-премьері Александр Новак "құбырды жөндеуге тасымалы шектелген Батыс компаниясының құралдары керек" деді.

Қазақстан сыртқы істер министрлігінің ресми өкілі Айбек Смадияров "бұл – Қазақстан экономикасы үшін өте маңызды мәселе және оны украиналық серіктестерімізбен дипломатиялық арналар арқылы талқылаймыз" деді. Ал Ресей сыртқы істер министі Сергей Лавров мұны "Қазақстан энергетика инфрақұрылымына тікелей шабуыл" деп бағалады.

Мәжілістің басқа депутаттары бұл оқиға бойынша Азаттыққа түрлі пікір білдірді. Айдос Сарымның айтуынша, Мәскеу өз мүддесін қорғап, "Ресейді жақтап, Украинаны қолдамаушылар санын арттыруға" тырысады. Ал депутат Ермұрат Бапидің айтуынша, "Ресеймен соғыс жағдайындағы ел Украина қайда шабуылдағысы келеді, қандай нысананы өзіне қауіпті деп есептейді, оның өз қақысы" деді.

Ресейдің Курск облысындағы бірқатар аумақты былтыр тамызда украин күштері басып алғаннан кейін әскери борышын өтеп жүрген ресейлік кемінде 25 сарбаз қаза болған. Ашық дереккөздерге сүйенген "Вёрстка" басылымы осылай деп жазды.

Басылымның жазуынша, әскери борышын өтеу үшін армияға алынған сарбаздардың барлығы Украина операциясы басталғаннан кейін алғашқы күндері немесе алғашқы апталарда қаза болған. Алайда олардың көбі жөнінде ақпарат жақында ғана хабарлана бастаған.

Қаза болғандардың орташа жасы - 20 жас, арасында әскерге жақында алынған 18 жастағылар да бар. "Верстка" он жауынгердің аты-жөнін атайды. Сарбаздар Ресейдің 18 өңірінен әскерге алынған. Мысалы, Краснодар және Вологад облыстарынан үш-үштен сарбаз опат болған.

Былтыр тамызда Курск облысына әскерге алынған сарбаздар әкелінгені және олардың украин әскерінің шабуылына ұшырағанын украин әскері де, ресейлік әскери блогерлер де қатар хабарлаған. Жүздеген сарбаз тұтқынға түскен. Тұтқын алмасу кезінде олардың көбі Ресейге қайтарылған.

"Верстканың" жазуынша, Ресей президенті Владимир Путин әскерге алынған сарбаздар Украинаға қарсы соғысқа қатыспайтынын бірнеше рет мәлімдеген. Мобилизация жарияланғаннан кейін де билік осы ресми ұстанымынан бас тартқан жоқ. Алайда тамыз айында Ресейдің соғыстағы адам шығынын ашық дереккөздер негізінде зерттеп келе жатқан BBC-дің Орыс қызметі мен "Медиазона" 2022 жылдың 24 ақпанынан бері соғыста әскерге шақырылған кемінде 159 сарбаз опат болғанын анықтаған. Мәселе негізінен Ресейдің Украинамен шекаралас аймақтарда әскери борышын өтеген сарбаздар жөнінде болып отыр.